Các phương pháp thu hoạch tổ yến và cách chim yến làm tổ ?

Khi thu hoạch yến sào cũng đòi hỏi kĩ thuật bởi vì nếu thu hoạch không đúng thời điểm hay thu hoạch sai cách sẽ khiến cho năng suất đạt được không cao và có thể chất lượng tổ thấp, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế và năng suất của nhà nuôi chim yến. Hãy cùng tìm hiểu về cách thu hoạch yến sào nhé.  

Thu hoạch khoảng bao nhiêu lần trong 1 năm ?

Thông thường, trong 1 năm chúng ta có thể thu hoạch 4 lần theo như sau:

 – Thu hoạch trong trường hợp số lượng chim yến quá nhiều không còn nâng đàn được nữa: chim yến làm tổ đã xong, sẵn sàng để chim đẻ trứng, nhưng chưa có trứng. Phương pháp này còn được gọi là phương pháp cưỡng đoạt (trộm tổ). Tổ không đạt chất lượng như tổ đủ ngày tháng.

 – Thu hoạch trong trường hợp nâng đàn (nhà yến mới xây): Khi thu hoạch tổ cần phải thực hiện đúng phương pháp, chi tiết và chắc chắn để đảm bảo không làm ảnh hưởng đến đàn yến và không làm cho chim cảm thấy mất yên tĩnh và bỏ đi.

Thu hoạch trong thời điểm nào thì phù hợp nhất ?

1/ Thu hoạch trước khi chim yến đẻ trứng Nhiều người nuôi chim yến cho rằng phương pháp thu hoạch yến sào là cả một nghệ thuật. Nếu như người nuôi yến biết và hiểu rõ các phương pháp thu hoạch tổ kiếm được nhiều tiền hơn có thể tăng số lượng tổ một cách đáng kể. Phương pháp thu hoạch tổ trước khi chim yến đẻ trứng là cách làm phổ biến và tối ưu nhất hiện nay. Lý do mà phương pháp thu hoạch này được ưa chuộng là do lúc này yến sào sẽ sạch và không có bụi, lông hay phân chim yến…

Đồng thời, lúc này do thời gian xử lý ngắn nên nếu chim yến thấy tổ của mình bị mất sẽ ngay lập tức xây lại tổ mới. Phương pháp này chỉ dùng khi có rất nhiều chim yến trong nhà nuôi yến. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp thu hoạch này là yến sào được thu hoạch sẽ nhẹ hơn do lượng nước bọt mà chim yến tiết ra sẽ ít hơn. Đặc biệt, do phải tiết ra một lượng lớn nước bọt để xây tổ mới nên sức khỏe của chim yến lúc này cũng sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều, nhất là những con chim yến mái không có tổ để đẻ trứng.

2/ Thu hoạch khi chim yến đẻ được hai quả trứng Thu hoạch yến sào khi chim yến đẻ được 2 quả trứng trong tổ giúp bạn có thể thu được tổ 4 lần/năm và sau mỗi tháng có thể thu hoạch tổ. Tuy nhiên, đa số cho là không nên thu hoạch tổ khi mà chim yến mới đẻ được 2 quả trứng trong tổ vì chúng sẽ gây rắc rối cho chim yến mái khi muốn ấp và nở thành chim con. Phương pháp này chỉ nên áp dụng nơi có rất nhiều chim yến đến ở và trứng chim được dồn lại ấp chung một nơi bằng máy hay ấp thủ công. Ưu điểm của phương pháp này là yến sào có sự hoàn chỉnh hơn về mặt cấu trúc, đồng thời tổ cũng dày hơn và chất lượng hơn. Nhược điểm của phương pháp này là số lượng chim yến nuôi trong nhà nuôi chim yến sẽ bị giảm đi vì trứng không nở ra những con chim yến non được và thường là mất và hỏng đi. Nếu ấp tập trung sẽ giải quyết được khó khăn đó.

  3/ Thu hoạch khi chim yến non rời tổ   Đây là phương pháp thu hoạch yến sào sau khi chim yến non đã trưởng thành và bay đi khỏi tổ. Phương pháp này có thể được áp dụng cho cả yến nuôi ngoài đảo và yến nuôi trong nhà. Ưu điểm của phương pháp thu hoạch này là số lượng chim yến trong nhà của bạn sẽ tăng lên vì chứa một lượng lớn những chú chim non và chúng sẽ tiếp tục xây nên các tổ mới. Đây là cách dưỡng đàn chim yến còn ít của người nuôi chim yến.

 Nhược điểm của phương pháp thu hoạch này là yến sào thu được sẽ rất bẩn vì chứa nhiều lông, phân chim và thức ăn của chim, người mua sẽ phải rất vất vả để lọc ra yến sào sạch. Vì thế, chất lượng của yến sào cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Người ta sẽ làm lại yến sào bằng cách rũ rối làm lại yến sào mới. Như vậy, dựa vào các ưu nhược điểm trên đây của từng phương pháp thu hoạch tổ, người nuôi yến có thể tạo nên các phương pháp riêng cho mình hoặc có thể kết hợp tất cả các phương pháp trên để chất lượng tổ tốt nhất. Nhìn chung, tùy vào mùa và số lượng chim trong nhà ta có thể thu hoạch:

 – Với những nhà nuôi yến có ít chim dưới 300 con: chưa nên khai thác, tốt nhất nên dưỡng đàn cho có thật nhiều chim con. Trong mùa sinh sản không nên khai thác, hãy đợi cho chim yến non biết bay. 

– Kinh nghiệm thường khai thác tỉa, tức là khai thác ngay khi chim non đã bay khỏi tổ. Phương pháp này đòi hỏi người nuôi phải tới nhà nuôi yến thường xuyên để xem xét và quyết định. Tuy nhiên, an toàn nhất là bảo vệ được chim và tận dụng tối đa cơ hội khia thác tổ trước khi cặp chim khác đẻ trứng vào tổ cũ.

 – Nhà nuôi chim yến thành công nhất được khai thác sau mỗi 15 ngày vì rất nhiều tổ yến. Yến hàng trung bình 2 lần/năm. Yến tổ trắng: 3 – 4 lần/năm tùy vào điều kiện thức ăn có dồi dào hay không. Chim yến thường làm tổ bắt đầu sau mùa mưa vì đây là thời điểm có nhiều côn trùng làm thức ăn.

Những lưu ý trong quá trình thu hoạch tổ

– Thời gian chính xác nhất để thu hoạch yến sào là 9h00 -15h00, đó là lúc đi kiếm mồi. Tránh thu hoạch vào lúc chim đang nghỉ vì sẽ làm xáo trộn cuộc sống của chim.

 – Thời điểm thu hoạch cũng là lúc kiểm tra và loại bỏ các yếu tố gây hại đối với chim.

 – Để cho tổ chim yến không bị gãy thì trước khi lấy đi thì phải phun nước trước, xung quanh chỗ làm tổ. Tiếp đến dùng dao mỏng để gạt hớt nó.

 – Thời gian lấy tổ và sự phân bố của các tổ lấy đi đều cần phải chú ý, làm sao để chim không bối rối và có thể giúp nó làm tổ trở lại lúc ban đầu.

Thành phần tạo nên tổ yến

Yến sào được tạo nên từ dịch tiết ra từ miệng chim yến hay còn gọi là nước bọt của chim yến, chứ không phải xây bằng cây cỏ, rêu, lá, lông chim như người ta vẫn nghĩ. Khi nước bọt của chim yến khô cứng lại, chúng sẽ hình thành tổ rất vững chắc. Như vậy, thành phần chính tạo nên yến sào đó là nước bọt của chim Yến.

Chim yến làm tổ

a/ Vị trí xây tổ Khi bước vào mùa làm tổ, chim yến bắt đầu tìm vị trí để xây tổ. Vị trí xây tổ có quyết định đến sự vững chắc của yến sào nên chim yến thường tìm những vị trí an toàn để xây tổ, vị trí này sẽ cố định trong nhiều năm, chim chọn một vị trí và chim yến làm tổ nhiều lần ở vị trí đó.

  b/ Quá trình chim yến làm tổ Sau khi chọn được vị trí xây tổ, vào thời điểm nước bọt chim yến phát triển là lúc chim Yến bắt đầu xây tổ. Khi nước bọt tiết ra, chim yến dùng lưỡi đẩy nước bọt ra khỏi miệng và quẹt lên thành vách tạo hình, chim cứ liên tục đẩy nước bọt ra ngoài và quẹt qua quẹt lại như thế để định hình. Sau 2-3 tiếng đồng hồ là nước bọt của chim yến sẽ khô lại. Điều đặc biệt là việc tiết nước bọt của chim yến không dễ dàng gì mà chúng phải xù lông, nhắm mắt, rất vất vả để tiết nước bọt lên thành vách, đó là lý do vì sao mà giá trị dinh dưỡng của yến sào rất cao. Và cũng chính vì trong quá trình tiết nước bọt, chim yến phải xù lông lên, đạp cánh nên đôi khi có lông chim yến bay vào tổ và kết dính với các sợi yến chưa kịp khô lại, vì thế nên có loại yến sào thô còn lông chim.

Cứ mỗi đêm, chim yến lại dùng nước bọt của mình để xây tổ và sau nhiều đêm thì yến sào sẽ được hình thành. Theo thống kê thì cữ mỗi đêm chim yến lại xây được khoảng 1mm tổ yến. Sau nhiều đêm dùng nước bọt xây tổ, yến sào được hình thành với độ lớn đủ lớn thì chim yến sẽ quẹt nước bọt lên mép tổ rồi nhảy lên vách hay mép tổ rồi quẹt nước bọt vào lòng yến sào để tạo nơi đẻ trứng. Nếu bạn nhìn thấy trong tổ có lớp xơ mướp thì chứng tỏ chim yến sắp đẻ trứng.

Hình dáng của tổ yến

  Yến sào thông thường có hình dạng như nửa chén trà úp và được dính vào thành hang đá (nếu là yến tự nhiên ngoài biển đảo) và thành nhà yến (nếu nuôi yến trong nhà nuôi yến do mình thiết kế). Yến sào bao gồm nhiều phiến mỏng được tạo nên từ nước bọt của chim yến, chúng kết dính lại với nhau và tạo thành tổ yến. Có những yến sào cao, có kích thước lớn đó là do sau khi chim đẻ trứng, chim vẫn tiếp tục làm tổ cao thêm 1-2cm nữa, vì thế với những yến sào già thường có kích thước lớn hơn so với những yến sào được thu hoạch từ sớm. Về sau thì yến sào sào sẽ càng nhỏ dần ở những lần xây tổ tiếp theo.

Yến sào có các màu trắng, màu hồng, màu đỏ (hay còn gọi là yến huyết). Yến sào có rất nhiều loại khác nhau, vì thế khi mua yến sào các bạn cần phải biết cách nhận biết sự khác nhau giữa các loại yến sào đồng thời chọn đúng loại yến sào chính hãng. Hy vọng, thông qua bài viết này, chúng ta đã có thêm kiến thức và hiểu thêm rõ về cách thức chim yến làm tổ như thế nào.